LEVS Bensdorp46 min

Bensdorp

De ziel van Bensdorp

Bensdorp, Bussum

LEVS architecten werkte sinds 2004 achtien jaar aan de projecten in Spoorzone Bussum. De ontwikkeling van de Bensdorpfabriek was de laatste stap in de transformatie van dit gebied waarbij deze ooit ontoegankelijke plek aan het spoor in een bijzonder woon-, werk- en cultuurgebied verandert.

Het verhaal van een uitzonderlijk transformatieproject. 'Bensdorp, een fabrieksterrein in beweging' geeft een kijkje achter de schermen van het ontwerp- en bouwproces met tekeningen, fotografie, archiefbeelden en essays. Het is een publicatie over architectuur-ambacht en een ‘poëtisch pragmatische’ omgang met erfgoed. Een rijkelijk geïllustreerde analyse voor de echte liefhebber.

Bestel het boek

LEVS Bensdorp88 min
De voormalige Bros-fabriek (gebouw A) is weer toegankelijk
LEVS Bensdorp56 min
Nieuw entreeplein met gebouwen B en C
LEVS Bensdorp doorsneden grijs
Doorsnedes: links gebouw A (restauratie), rechts gebouw E (reconstructie)

Historie

Bij het ontwerp van Bensdorp zijn het industriële karakter en de betekenis van Bensdorp voor Bussum leidend. In de loop van de geschiedenis veranderde het complex elke 10 jaar ingrijpend. Het fabrieksproces was onverbiddelijk, er werden karakteristieke gebouwen neergezet maar ook weer gesloopt en nieuwe bijgebouwd, in de laatste periode vooral dichte stalen hallen.

LEVS Bensdorp historisch 1
De Bensdorpfabriek in 1895
LEVS Bensdorp historisch 2
De karakteristieke cacaofabriek uit 1906
LEVS Bensdorp foto 6zw min
De fabriek aan het begin van de 21e eeuw
LEVS Bensdorp concept
Concept stedenbouw
LEVS Bensdorp axo NL
Aanpak transformatie

Een onorthodoxe benadering

Nadat de productie van chocola in 2002 werd gestopt waren nog steeds karakteristieke elementen herkenbaar maar ook grote delen gesloopt of onherstelbaar verminkt. De laatste 10 jaar heeft de leegstand een verwoestend effect gehad. Het behoud van de karakteristiek en de ziel van Bensdorp vroeg daarom een onorthodoxe benadering. Met een niet dogmatische maar zorgvuldige aanpak is met zowel restauratie, transformatie, reconstructie en nieuwbouw het complex van Bensdorp opnieuw tot leven gebracht.

Industriële lofts

Waar mogelijk bleven de historische gebouwen behouden en kregen ze een nieuwe invulling. De buitenkant van het Brosgebouw is grotendeels in originele staat hersteld, maar het nieuwe gebruik met zes lofts vroeg ook een nieuw gezicht. Voor elke loft maakte LEVS samen met de koper een individueel ontwerp, dat optimaal gebruik maakt van de 166 tot 200 m² vloeroppervlak en 3 tot 4,40 m plafondhoogte. De begane grond met filigranen kolommen en de kelder met de kolossale steunpilaren bieden ruimte voor commerciële functies.

LEVS Bensdorp3 min
Originele gietijzeren kolommen
LEVS Bensdorp2 min
Commerciële ruimte (Interieurontwerp: Voss architecture en meneer Voss)
LEVS Bensdorp41 min
Originele bakstenen steunpilaren
LEVS Bensdorp detail gebouw A min
Geveldetail gebouw A

De Ziel van Bensdorp

Het markante hoofdgebouw langs het spoor, dat nog maar 20 jaar geleden deels gesloopt werd, is gereconstrueerd. Daarbij zijn de karakteristieke elementen zoals de kronen, sluitstenen, gevelankers, spuwers en rozetten hergebruikt. De ziel van dit voor Bussum zo onmiskenbare gebouw blijft zo bestaan. Het restant van de oude markante schoorsteen, die een aantal jaren geleden na een zware storm instortte, heeft een markante plek gekregen aan de nieuwe entree vanaf de Nieuwe Spiegelstraat waar hij ons aan de broosheid van industrieel erfgoed herinnert.

 
Levsnb bensdorp gestart11
Originele ornamenten
LEVS Bensdorp1 min
Gebouw E: reconstructie

Bensdorp tot leven gebracht

Aan de centrumzijde wordt met nieuwbouw het Bensdorpcomplex afgemaakt. Deze nieuwbouw ademt de geest van de Bensdorpgeschiedenis. Hiermee wordt de tijdlijn van verandering, aanvulling en vernieuwing doorgezet. Nu niet meer voor het maken van chocola, maar als plek om te wonen, werken, voor cultuur en verblijf.

LEVS Bensdorp21 min
Gebouw F: nieuwbouw

Chocolade-
blokjes

Onze projecten geven vaak aanleiding en bieden ruimte voor kunst. Kunstenares Aam Solleveld heeft voor Bensdorp een hek en een poort ontworpen. Geïnspireerd op chocoladeblokjes. In het oorspronkelijke ontwerp moest alleen de metershoge afschutting van groene betontegels verwijderd worden. Maar toen de oude bakstenen muur tijdens een winterstorm in 2018 omviel, was er vraag naar een geheel nieuwe interpretatie van een omheining.

De finish gehaald

In 2019 ging onze opdrachtgever en aannemer failliet. De grootste bouw- en restauratiewerkzaamheden waren destijds gedaan, maar de finishing touch miste: de inrichting van het terrein, de toegangspoort en de afwerking rondom. Toch bleek al snel dat de verschillende kleine en grote eigenaren, en ook LEVS, niet op wilden geven. Beetje bij beetje kwam het einde in zicht: het gerestaureerde Brosgebouw, de industriële panden met zwarte balkons en Brooklyn-achtige geveltrappen, de cortenstalen loods en de bloemrijke openbare ruimte ertussen. In 2022 werd ook de openbare ruimte afgerond.

Klik hier voor meer over de geschiedenis van het ontwerptraject.

Info

Opdrachtgever
Noordersluis Bouwgroep
Programma
16.800 m² BVO restauratie, reconstructie en nieuwbouw met 84 woningen (38 sociale huur waarvan 6 kunstenaarswoningen, 40 middenhuur, 6 koop), 2.250 m² cultuur en horeca, 1.100 m² commerciële ruimte, 100 ondergrondse parkeerplaatsen
Ontwerp
Adriaan Mout, Jurriaan van Stigt, Marianne Loof
Projectteam
Ulf Bjällerstedt, Daan Goedhart, Surya Steijlen, Christiaan Schuit, Marco Rats, Ingeborg van Lent
Locatie
Bussum
Jaar
2015 – 2022
Landschapsontwerp
VLUGP
Fotografie
LEVS architecten, Photography Alexander van Berge - de Machinekamer (interieur loft)
Kunst
Aam Solleveld i.s.m. Bureau De Kunst