Omloop
Vernieuwen, verdichten en vergroenen
Omloop, Utrecht
Verdichten en vergroenen
Langs de noordelijke bocht van de stemvork-vormige hoofdweg die het gebied omgeeft ontwerpt LEVS bijna 300 woningen. Hiermee wordt flink verdicht. Daarbij komt ook een nieuwe visie op de plek die groen in zo’n project kan en moet hebben: natuurinclusief en biodivers. Vervolgens zorgen we binnen het ontwerp voor een menselijke maat en een duidelijke inbedding in het omliggende weefsel. Net als twee eerder gerealiseerde plannen van ons in de naastgelegen Fruitbuurt streeft Omloop een bijzonder hoge kwaliteit van materialisatie na en ontstaat er een herkenbaar, samenhangend gebied.
Vier deelgebieden, één visie
Het gebied bestaat uit vier deelgebieden: de Alt, de Tenor, de Sopraan en de Bas. De lange volumes omgeven de bocht van Omloop aan weerszijden, elk als onderdeel van een ander bouwblok. Binnen de Tenor staat in het achtergebied van de binnenbocht nog een apart volume dat via de binnentuin verbonden wordt. Elk moet dus aan kunnen sluiten op de directe buren. Toch brengen we een continuïteit aan waarmee de bocht als geheel een compleet karakter krijgt. Hoogte, geleding en materialisatie smeden er één geheel van.
De menselijke maat
Langs de lange lijnen van de Omloop zorgen lage stedelijke straatwanden en kleine, laag afgebakende voortuintjes voor een intieme sfeer. Een variërende samenstelling van gevelelementen zorgt vervolgens voor een mate van speling die nooit in één blik gevangen kan worden. Dan weer meer verticaal en dan weer meer horizontaal, benadrukken de bakstenen banden en balkons de gelaagdheid in de gevel. Met twee kleuren baksteen met veel textuur wordt dit spel geaccentueerd. Op zeven plekken langs de straat opent de gevel zich met een ruime, lichte hoofdentree. Het metselwerk eromheen trapt als vanzelf naar binnen af om de grote glazen wand binnen het patroon een accent te geven.
Van tegeltuin naar klimaattuin
Een typisch onderdeel van de oorspronkelijke woningbouw hier, is het individuele (voor)tuintje. In de bestaande situatie onderhielden echter maar weinig bewoners een groene tuin, en kozen zij eerder voor tegels. Om steden klimaat-adaptiever te maken, waarbij beter met hittestress en hevige regenval omgegaan kan worden, moeten zoveel mogelijk oppervlaktes vergroend worden. In Omloop is ervoor gekozen om in plaats van individuele binnentuinen gedeelde groengebieden aan te leggen. Na een ontwerp van Flux landscape architecture zijn de deelgebieden daarbij thematisch verdeeld: een klimaattuin, een ecologische tuin en een voedseltuin. Elk heeft een eigen beplanting en organisatie, maar altijd met aandacht voor belangrijke pijlers in het natuurinclusief ontwikkelen van de binnensteden. Een grote diversiteit aan vogels en insecten wordt ondersteund met voedsel en nestplaatsen. Wadi’s, infiltratiezone‘s in het landschap, versnellen het wegzakken van regenwater in de bodem. Wandelpaden en zitplekken maken de gebieden toegankelijk voor bewoners.
Circulaire ontwerpelementen
We zorgen voor slim hergebruik van materialen uit de gesloopte gebouwen. Bakstenen en dakpannen worden gebruikt als vulling voor de schanskorven waarmee de voortuintjes afgebakend zijn. Zandstenen gevelelementen uit de oudbouw komen in Omloop opgeschoond terug als zijpanelen van de voordeuren op de begane grond, waarop de huisnummers, armaturen en deurbellen komen. Daarnaast worden de terugliggende gevels van de galerijen aan het binnengebied voorzien van Resysta gevelbekleding, een natuurlijk en circulair composietmateriaal dat voor 60% uit rijsthulzen bestaat en een houtachtige uitstraling heeft. Aan de buitenzijde komen voorzieningen voor klimplanten, zoals blauweregen.
Ruimte voor terugkomers en nieuwkomers
De buurt keert diverser terug. Binnen het mengsel van sociale en middeldure huur is ruimte voor zowel de doorgaans oudere bewoners die terugkeren als voor starters, samenwoners en jonge gezinnen. In de open voortuintjes kan nog volop sociaal leven plaatsvinden. Een sociaal leven dat zo typerend is voor de wijk, en ook in een participatietraject uitgebreid wordt meegenomen. Buurtbewoners en toekomstige huurders worden gehoord in hun behoeftes. Zo krijgt de verdichting en verduurzaming van de wijk ook een zeer sociaal betrokken invuling.