Jurriaan van Stigt column
De Europese commissie is hard bezig om de kabels van onze telefoons naar één type te krijgen, zodat we niet jaarlijks 11 duizend ton (!) aan afval produceren. Het is een goed voorbeeld van nadenken over wat we nodig hebben en wat we eigenlijk overbodig produceren of snel afdanken. Een essentieel aspect van duurzaamheid is namelijk: dingen die we niet nodig hebben niet maken.
Wat betekent dat voor de bouw? Niet dat we geen mooie of spannende dingen meer moeten maken, dat is deel van het plezier en van wat innovatie betekent. Maar, in het debat over de 1 miljoen woningen vraag ik me af: hebben we werkelijk zoveel woningen nodig?
In 1980 hadden we 4,8 miljoen huizen en in veertig jaar hebben we er 60.000 per jaar bij gebouwd. Nu zitten we ruim boven de 7 miljoen woningen. Vijftig procent meer woningen dus, terwijl er in die tijd echt niet zoveel meer inwoners bijgekomen zijn. Wat wel is toegenomen is de gemiddelde oppervlakte per woning: we hebben nu per persoon gemiddeld 65 vierkante meter beschikbaar. Ter vergelijking: in Engeland en Duitsland is dat ruim veertig procent minder. In een recent onderzoek van Sprinco Urban Analytics wordt geconcludeerd dat er zonder bijbouwen maar beter benutten van de bestaande voorraad, 3 miljoen meer inwoners gehuisvest kunnen worden in de huidige voorraad. Dat is mooi, want volgens het CBS gaat het aantal huishoudens in Nederland tot 2040 groeien van zeven tot tien miljoen. De Correspondent wijdde er dit jaar al een mooi artikel aan.
Hiermee zou tevens een impuls kunnen worden gegeven aan de verduurzaming van de huidige voorraad, minder tot geen groen volgebouwd hoeven te worden en zullen de woonlasten kunnen dalen – laten we niet vergeten dat die in bijvoorbeeld Amsterdam inmiddels veertig tot vijftig procent van het inkomen vragen.
Moeten we dan helemaal stoppen met nieuwbouw? Nee zeker niet, maar hierbij wel een oproep aan iedereen die te pas en te onpas met de ‘1 miljoen woningen’ rondstrooit: het hoeft niet en het maakt de problemen mogelijk alleen maar groter. De paniek die nu wordt verspreid dient slechts de grote bouwbedrijven die hun investeringen in standaard fabriekswoningen te gelde willen maken.