
Tender Pieter Baan Centrum
Een landgoed in de stad
Tender Pieter Baan Centrum, Utrecht
Historie afpellen
We pellen de historische lagen af tot drie architectonische hoofdstructuren die we behouden: het huis van bewaring met bijbehorend administratiegebouw van voor 1900; de Duitse barak, aangebouwd in 1944; en het brutalistische betonnen jaren ’70 gebouw van het eigenlijke Pieter Baan Centrum.
Onze omgang met erfgoed
De structuur van een gebouw is bepalend voor wat je er mee kan. Een jaren ’70 blok heeft andere kwaliteiten dan een cellencomplex van voor 1900. Denkend vanuit die kwaliteiten, passen we het programma er in. Dat levert bijzondere kansen op die voorbij gaan aan een voorbedacht PvE.
“Traditie is niet het bewaren van as, maar het doorgeven van vuur.”
Een nieuwe tijdslaag van hout en glas
Met twee soorten nieuwbouw voegen we een nieuwe tijdslaag toe: twee lichte paviljoenen, op en naast de Duitse barak, en een appartementengebouw aan het water. De bestaande gebouwen zijn van beton en baksteen. De nieuwe laag geven we transparantie en lichtheid met hout en veel glas.
In het appartementengebouw zorgt een ruim dakraam boven een centrale vide voor veel daglicht in de kern van het gebouw. In het huis van bewaring brengen we de originele dakramen terug.
Doorgangen in de muur
De muur knippen we open. Als een ruimtelijk kunstwerk, hier gesloten daar open, speelt het met verleden en heden van de plek. Langs de Kromme Rijn komt een nieuwe ecologische zone met doorgetrokken wandelpaden die aansluiten op de open delen van de muur. Zo ontstaat er één doorwaadbaar gebied, van de openbare weg, door het hart van Pieter Baan naar het park en het water.
Hoven, tuinen en pleinen
Tussen en rond de gebouwen is ruimte voor sport, spel en natuur. Hoven speelden al een belangrijke rol in het PBC-terrein. Als thema herwaarderen we deze ruimtes in de nieuwe bestemming. Het plan wordt een gevarieerd, doorwaadbaar gebied met publieke, semi-publieke en private buitenruimtes met pleinen, terrassen, wilde tuinen, speelplekken, ruimtelijke kunstwerken en een privétuin voor bewoners. Open en vrij. Van alle kanten stroomt groen het plangebied in.
De kunst van het behouden
De bestaande gebouwen zitten vol beeldende kunst, zoals muurschideringen van Jurriaan Schofer en Felix van Beek of het kunstwerk van Ton Blommerde in de entreehal van het PBC gebouw. Bovendien zijn overal karakteristieke details te vinden, zoals de stroken van blauwe tegels in de muur. Kunst en karakteristieke elementen zijn allemaal uitgebreid in kaart gebracht en zullen letterlijk of geherinterpreteerd teruggebracht worden.
* Onze ontwerpvisie werd op kwaliteit geselecteerd voor de biedingsprocedure van het Rijksvastgoedbedrijf, maar helaas niet gegund op bod.