LEVS Pieter Baan Centrum ai1 min

Tender Pieter Baan Centrum

Een landgoed in de stad

Tender Pieter Baan Centrum, Utrecht

Het voormalige Pieter Baan Centrum aan de Utrechtse Kromme Rijn opent zich naar de stad. Samen met Mitros, Wonam en BOOM landscape ontwierp LEVS een transparante, duurzame visie op de transformatie van dit historische complex. Niet gewonnen, wel eentje om trots op te zijn. Ons ontwerp haalt de gebouwen uit de sfeer van gevangenschap en maakt er een open landgoed van. Een levende gemeenschap, een plek waar je graag wil zijn en de cultuurhistorische voelt.
 

Historie afpellen

We pellen de historische lagen af tot drie architectonische hoofdstructuren die we behouden: het huis van bewaring met bijbehorend administratiegebouw van voor 1900; de Duitse barak, aangebouwd in 1944; en het brutalistische betonnen jaren ’70 gebouw van het eigenlijke Pieter Baan Centrum.

LEVS Pieter Baan Centrum locatie1900 min
Huis van bewaring, voor 1900
LEVS Pieter Baan Centrum locatie1970 min
Pieter Baan Centrum, jaren '70
LEVS Pieter Baan Centrum concept3 D
Schema transformatie

Onze omgang met erfgoed

De structuur van een gebouw is bepalend voor wat je er mee kan. Een jaren ’70 blok heeft andere kwaliteiten dan een cellencomplex van voor 1900. Denkend vanuit die kwaliteiten, passen we het programma er in. Dat levert bijzondere kansen op die voorbij gaan aan een voorbedacht PvE.

“Traditie is niet het bewaren van as, maar het doorgeven van vuur.”

LEVS Pieter Baan Centrum verdieping0 min
Maaiveldsituatie (beeld: LEVS architecten en BOOM Landscape)
LEVS Pieter Baan Centrum verdieping1
1e verdieping
LEVS Pieter Baan Centrum verdieping2
2e verdieping
LEVS Pieter Baan Centrum terreindoorsnede1
Langsdoorsnede (beeld: LEVS architecten en BOOM Landscape)
 

Een nieuwe tijdslaag van hout en glas

Met twee soorten nieuwbouw voegen we een nieuwe tijdslaag toe: twee lichte paviljoenen, op en naast de Duitse barak, en een appartementengebouw aan het water. De bestaande gebouwen zijn van beton en baksteen. De nieuwe laag geven we transparantie en lichtheid met hout en veel glas.

In het appartementengebouw zorgt een ruim dakraam boven een centrale vide voor veel daglicht in de kern van het gebouw. In het huis van bewaring brengen we de originele dakramen terug.

Doorgangen in de muur

De muur knippen we open. Als een ruimtelijk kunstwerk, hier gesloten daar open, speelt het met verleden en heden van de plek. Langs de Kromme Rijn komt een nieuwe ecologische zone met doorgetrokken wandelpaden die aansluiten op de open delen van de muur. Zo ontstaat er één doorwaadbaar gebied, van de openbare weg, door het hart van Pieter Baan naar het park en het water.

LEVS Pieter Baan Centrum muur min
Muurconcept (BOOM Landscape)
LEVS Pieter Baan Centrum landschapconcept
Landschapsconcept (BOOM Landscape)

Hoven, tuinen en pleinen

Tussen en rond de gebouwen is ruimte voor sport, spel en natuur. Hoven speelden al een belangrijke rol in het PBC-terrein. Als thema herwaarderen we deze ruimtes in de nieuwe bestemming. Het plan wordt een gevarieerd, doorwaadbaar gebied met publieke, semi-publieke en private buitenruimtes met pleinen, terrassen, wilde tuinen, speelplekken, ruimtelijke kunstwerken en een privétuin voor bewoners. Open en vrij. Van alle kanten stroomt groen het plangebied in.

LEVS Pieter Baan Centrum terreindoorsnede2
Dwarsdoorsnede (beeld: LEVS architecten en BOOM Landscape)

De kunst van het behouden

De bestaande gebouwen zitten vol beeldende kunst, zoals muurschideringen van Jurriaan Schofer en Felix van Beek of het kunstwerk van Ton Blommerde in de entreehal van het PBC gebouw. Bovendien zijn overal karakteristieke details te vinden, zoals de stroken van blauwe tegels in de muur. Kunst en karakteristieke elementen zijn allemaal uitgebreid in kaart gebracht en zullen letterlijk of geherinterpreteerd teruggebracht worden.

LEVS Pieter Baan Centrum fragmenten min
Terugbrengen van karakteristieke elementen

* Onze ontwerpvisie werd op kwaliteit geselecteerd voor de biedingsprocedure van het Rijksvastgoedbedrijf, maar helaas niet gegund op bod.

Info

Opdrachtgever
Wonam en Mitros
Programma
15.700m² BVO (transformatie: 8.400m², nieuwbouw: 7.300m²) met 130 huurwoningen waarvan 45 sociaal, 39 midden en 46 vrije sector, 4.200m² culturele broedplaats, 800m² maatschappelijke functies, 500m² horeca, ondergrondse parkeergarage
Ontwerp
Adriaan Mout, Jurriaan van Stigt, Marianne Loof, Christiaan Schuit, Surya Steijlen
Projectteam
Dennis Meijerink, Ilias Kerkeni
Locatie
Utrecht
Jaar
Tender 2022, niet gegund
Partners
Wijnand Galema, architectuurhistoricus
Landschapsontwerp
BOOM Landscape
Artist impressions
A2Studio