Column Marianne Loof | Plan Zuid versus Diemen Zuid

Begin april begon de viering van 100 jaar Amsterdamse School. Het Stedelijk Museum, museum Het Schip en het Architectuur Centrum van Amsterdam (Arcam) besteden hier op allerlei manieren aandacht aan.

De real life tentoonstelling staat natuurlijk gewoon buiten, met een zwaartepunt in Plan Zuid, het wereldberoemde stadsplan van Berlage. Plan Zuid wordt internationaal gerekend tot de belangrijkste stedenbouwkundige plannen uit de eerste helft van de 20ste eeuw. Plan Zuid is internationaal ongeëvenaard en behoort onbetwist tot ons nationale erfgoed.

Het is dan ook niet goed uit te leggen dat Plan Zuid in Amsterdam geen enkele status heeft die het meer bescherming geeft dan bijvoorbeeld Diemen Zuid. Natuurlijk staan er monumenten in Plan Zuid, maar het totaal van stedenbouw en architectuur is daarmee onvoldoende erkend en vooral beschermd tegen aantastingen vanuit ingrepen die landelijk vergunningsvrij zijn.

Nu wil ik niet zover gaan om voor de status Werelderfgoed te pleiten, hoewel daarvoor genoeg argumenten zijn, maar beschermingswaardig is het toch wel, lijkt me. Op zijn minst als Beschermd Stadsgezicht. Zoals in Den Haag het Statenkwartier of Benoordenhout (en nog circa vijftien wijken) of het Bergkwartier in Amersfoort deze bescherming hebben.

Het Rijk erkende de waarde van Plan Zuid en wilde dit gebied, samen met een aantal andere wijken in Amsterdam, in 2012 als beschermd stadsgezicht aanwijzen. Maar de toenmalige raad van stadsdeel Zuid heeft anders geoordeeld en deze aanwijzing afgewezen. Nu is het aan de gemeenteraad. Maar ik worstel met de vraag wiens erfgoed dit nu eigenlijk is; van de Amsterdammers, van het stadsdeel, de gemeente Amsterdam, het Rijk, of is het Werelderfgoed. Moeten we hier eigenlijk niet een referendum over houden?

April 2016, Cobouw.nl