Column Marianne Loof | Guilty Pleasure

Op ons bureau verwelkomen we regelmatig jonge net afgestudeerde architecten in spe. Ze zijn na jaren ontwerpopleiding natuurlijk nieuwsgierig naar de praktijk. Op onze grote open werkvloer krijg je daar gelukkig snel veel van mee. En dan blijkt de realiteit wel vaak anders dan de beeldvorming in de Nederlandse of buitenlandse universiteitenbubbel: een prachtig idee moet opeens ingrijpend aangepast worden na een overleg met opdrachtgever of zelfs drastisch omgeploegd vanwege bezuinigingen.

Dat blijkt vaak de ‘Howard Roark’ test te zijn. Hoe ga je hiermee om? Howard Roark is de onbuigzame compromisloze architect uit het boek The Fountainhead van Ayn Rand. Hij is bereid in de steengroeve te gaan werken als zijn ideeën niet worden geaccepteerd. Tegenover Howard Roark staat Peter Keating, een architect die slechts architectuurstijlen kopieert en deze gemakkelijk aanpast aan de wensen van zijn opdrachtgevers. Afgelopen week keken we op de LEVS filmavond naar de zwart-witversie van The Fountainhead uit 1949 met de boomlange Gary Cooper als Howard Roark.

Deze letterlijk en figuurlijk zwart-witte voorstelling van ons vak sluimert nog altijd in het DNA van elke student die afstudeert. De jonge garde ontwerpers gaf dan ook na de film aan toch stiekem ‘een beetje’ Howard Roark te willen zijn. En dat mag best, want het weerspiegelt wel degelijk beide persoonlijkheden waartussen we in ons vak schakelen. De ambitie en de onverstoorbaarheid om te durven creëren en vernieuwen moet bestaan naast buigzaamheid en verbinden.

Voor mij was de film lang een guilty pleasure, want terwijl we natuurlijk in samenwerking en de kracht van het collectief geloven, is het af en toe heerlijk om even weg te dromen met je ‘innerlijke Roark’, waarbij je overigens ook stilletjes moet erkennen dat je niet over zijn genialiteit beschikt. Maar sinds Ayn Rand wordt omhelst door de Amerikaanse Tea Party is de ‘pleasure’ niet meer onschuldig. Nu ook Thierry Baudet het wereldbeeld van Ayn Rand blijkt te delen en The Fountainhead als politiek statement presenteert, wordt het tijd haar ideeën te zien voor wat ze werkelijk zijn. En daar wil ik geen ‘pleasure’ aan ontlenen.

januari 2018, Cobouw.nl