Column Adriaan Mout | Speedtenders

Deze week kwam in het nieuws dat twee speedboten die Rijkswaterstaat in 2015 voor één miljoen euro kocht, worden gedemonteerd zonder dat er een meter mee is gevaren. Ze waren bedoeld om illegale zaken op zee op te sporen. Na onderzoek bleek dat ze niet veilig waren. Ze kunnen niet op hoge snelheid over een ruwe zee varen en zelfs over de kop slaan. Rijkswaterstaat had in de aanbestedingsdocumenten verzuimd te vermelden dat de boten op hetzelfde moment op hoge snelheid én door hoge golven moesten kunnen varen, terwijl de fabrikant uit de afspraak met Rijkswaterstaat afleidde dat de boten dit niet per se tegelijkertijd hoefden te kunnen.

Heerlijk om te zien dat de aanbestedende diensten niet alleen in onze sector de plank behoorlijk mis kunnen slaan. Maar ook heel frustrerend om te ervaren dat de juridische waanzin van dergelijke procedures tot non producten leidt. Domme vragen leiden tot slechte producten.

Bij de speedboten werd verzuimd om gelijktijdigheid van eigenschappen te benoemen en te eisen. Regelmatig maken wij ook mee dat er zoveel gelijktijdig wordt geëist, dat de combinatie op z’n minst tot wanproducten leidt en vaak zelfs onmogelijk is. We ontwerpen niet meer, maar maken korsetten waarin alle eisen precies passen, want anders word je uitgesloten. Dat lijkt misschien op data gestuurd ontwerpen, wat een grote toekomst heeft, maar dat is het helaas niet. Het zogenaamde parametrisch ontwerpen maakt op een intelligente wijze gebruik van data om slimmere en betere modellen te maken, niet om een juridisch gedrocht te maken.

Deze praktijk bij tenders gaat ook vaak op voor (architecten)selecties. Naast een heldere uitvraag en redelijke eisen geldt hier de proportionaliteit. Wat heb je nodig om tot goede keuzes te komen? Opdrachtgevers en architecten, maar ook overheden, moeten en kunnen naar een ‘Nieuw Normaal’, zoals de BNA dat betekenisvol heeft verwoord. Ze heeft daartoe een aanzet gegeven met de Richtlijn Gezonde Architectenselecties. Daar kan de marine ook iets van leren, om te voorkomen dat ze straks boten eisen waarmee je op hoge snelheid door ruwe zee varend elkaar fluisterend kunt verstaan en je kleren droog blijven.

juni 2019, Cobouw.nl