Column Adriaan Mout - Klein maar fijn

Kortgeleden hield Andy van den Dobbelsteen op deze plek in zijn column ‘Portiekliefde’ een pleidooi voor het behoud van de naoorlogse portiekflat. Ik deel zijn liefde, uit eigen woonervaring in een naoorlogse 3-kamer portiekwoning van hooguit 50 m².

Werden de woningen sinds de 50er jaren steeds groter, sinds begin deze eeuw zijn ze in rap tempo kleiner geworden. In zijn Arcam-onderzoek naar woningplattegronden signaleerde architect Marc Reiniers al dat in Amsterdam de gemiddelde woninggrootte in twintig jaar is afgenomen van 100 m² tot 60 m².

Er zijn technocratische redenen, zoals de ruimte voor installaties die exponentieel is toegenomen. Van invloed is ook de gestage opmars van 1-kamer woningen van 20 tot 30 m². In Amsterdam worden ze met vele honderden tegelijk neergezet. De 2-kamer woning, waar we niet lang geleden nog 60 m² voor reserveerden, is sluipenderwijs naar 50 m² gegaan en inmiddels lijkt 40 m² de norm. En met het passeren van de 50 m² grens zijn we ook onder de welbekende bouwbesluit norm komen te zitten waardoor we geen buitenruimtes en bergingen hoeven te maken. ‘Form follows rules’. De uniformiteit van de woningplattegrond is toegenomen en de creativiteit afgenomen.

Een ander categorie kleine woningen in opmars zijn de Tiny Houses. Kleine, slimme, voor een deel ideologisch gedreven huizen. Ze staan vaak los en in perifere gebieden. Gebruik makend van meer verdiepingshoogte en een entresol en slimme interieuroplossingen, ontstaat hier weer woongenot op weinig m². Als we dit soort slimmigheden voor de binnenstedelijke gestapelde bouw in kunnen zetten, dan kunnen steeds kleinere woningen toch weer aantrekkelijk en verrassend worden. Wij zijn daar al mee bezig en ontdekken dat dit niet ten koste hoeft te gaan van een simpele repeterende bouwstructuur.

Op zoek naar de kwaliteit van de kleine woning, gestapelde Tiny Houses en het geheim van die 3-kamer portiekwoning aan het begin van mijn eigen wooncarrière. Intrinsieke woonkwaliteit met veel vernuft, visie en liefde ontworpen en ook nog eens massaal gereproduceerd. Waarachtig klein maar fijn.

Oktober 2020