Column Adriaan Mout - IJplein revisited

In het begin van de 80er jaren van de vorige eeuw ging ik nog naar het Festival of Fools op het voormalig terrein van de Amsterdamse Droogdok Maatschappij pal tegen over het Centraal Station. In diezelfde tijd maakte Rem Koolhaas (OMA) een stedenbouwkundig plan voor dit gebied. IJplein ging het heten. In Delft werd dit plan uitgebreid geanalyseerd, als iconische stedenbouw gezien, z’n tijd ver vooruit. Dat gold, weliswaar in mindere mate, ook voor de architectuur. In hoeverre we ons toen al lieten beïnvloeden of zelfs bedwelmen door de rising star van Rem Koolhaas, valt lastig te zeggen.

In ieder geval werd kortgeleden het IJplein tot gemeentelijk beschermd stadsgezicht verklaard. Nu, nog geen 40 jaar later, is dit een onopvallende plek in Amsterdam. Een beetje in de vergetelheid, zelfs de gebouwen van Koolhaas vallen niet op. Als je er niet hoeft te zijn, zal je er ondanks de centrale ligging nooit komen. En als je er rondloopt kijk ik vakmatig nu toch met enige verbazing terug op wat dit plan destijds allemaal teweegbracht.

De verkeerde architectuur op de beste plek van Amsterdam, zo typeerde Jaap Huisman in het Parool deze plek niet lang geleden. Deze nieuwe status is een gemiste kans voor verdichting op één van de beste plekken in Amsterdam. Op een steenworp afstand en straks bij Sluisbuurt schieten immers ook de woontorens langs het IJ uit de grond.

De verkregen status is vooral de verdienste van de buurt, die deze mooie plek voor betaalbare woningbouw wilde behouden. En er is ook bijval uit de vakwereld. Het is belangrijk dat de lagen van de tijd die de verandering van de stad leesbaar maken, behouden blijven. IJplein, als representant van de modernistische aanpak van de stadsvernieuwing van de 80er jaren hoort daarbij. Voor mijn generatie architecten zal de axonometrische tekening van die driehoek met die stroken en blokjes voor altijd in ons collectieve geheugen blijven. Alleen dat al rechtvaardigt deze status.

Cobouw.nl