Column Adriaan Mout | Gebouwd (on)geluk

Deze maand verscheen er een boek van de Belgische Charlotte Van den Broeck over zelfmoorden van architecten. Met de prachtige titel ‘Waagstukken’ beschrijft ze de worsteling van architecten met niet beloonde creativiteit of met het gevoel gefaald te hebben. De architecten in de 13 gevallen van Van der Broeck zien geen andere uitweg dan de ultieme daad. Dit gaat nog een stukje verder dan de architect Howard Roarke die in The Fountainhead van Ayn Rand zijn door iemand anders verminkte gebouwcomplex opblaast.

Doen deze architecten dat nu omdat ze niet gewaardeerd en geëerd worden, of omdat ze vinden dat ze gefaald hebben naar de gebruiker van hun creaties? Anders gezegd: gaat het hier om de iconische of de empathische architect? In ieder geval kun je bij de gevallen in ‘Waagstukken’ met recht spreken over het gebouwde ongeluk. Beide typen architecten overleven het in de verhalen van Van den Broeck niet.

Bestaat er dan ook gebouwd geluk? De BNA, onze branchevereniging, denkt van wel en noemt dit de Human Touch. Vorige week was dit het thema van haar jaarlijkse architectendag. Hoe zorgen we dat architectuur bijdraagt aan een betekenisvoller, gezonder, mooier en leuker leven? Gebouwd Geluk dus. Was dat dan niet altijd al onze doelstelling? Natuurlijk wel! Toch wordt onze beroepsgroep vaak beticht van iconische dadendrang die er op uit is om statements te maken. Iconen hebben ook een doel en icoonarchitecten zullen er altijd blijven. Maar onze branche in het algemeen is meer dan welke partij in de bouw ook, bezig met de maatschappij en empathie voor de gebruikers. In de technocratisch ingerichte bouwkolom zijn architecten de verbinders met de maatschappij. Daarbij tonen ze moed, verantwoordelijkheid, betrokkenheid en emotie. In ‘Waagstukken' gaat dat erg ver en leidt het tot gebouwd ongeluk. Maar gebouwd geluk ligt om de hoek.

november 2019, Cobouw.nl